Sinds het academiejaar 2023-2024 werd de HBO5-opleiding Verpleegkunde hervormd tot de graduaatsopleiding Basisverpleegkunde. De hervorming was noodzakelijk omdat de opleiding niet voldeed aan de Europese richtlijn voor de minimum opleidingseisen van verpleegkundigen. De opleidingsuren, competenties en stageprogramma’s waren onvoldoende om aan die normen te voldoen.
Omdat de hervorming van de HBO5-opleiding Verpleegkunde naar de graduaatsopleiding Basisverpleegkunde een belangrijke ontwikkeling is binnen het Vlaamse onderwijs en de gezondheidszorgsector zetten we een paar zaken op een rij:
Doel van de hervorming:
De hervorming is bedoeld om de opleiding beter af te stemmen op de noden van het werkveld en de evoluties binnen de gezondheidszorg.
Er wordt beoogd om een duidelijker onderscheid te creëren tussen de basisverpleegkundige (na de graduaatsopleiding) en de verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (na de bacheloropleiding).
De hervorming kan ook bijdragen aan het aantrekkelijker maken van de opleiding en het beroep van verpleegkundige.
Belangrijkste kenmerken van de graduaatsopleiding Basisverpleegkunde:
- Nieuwe naam en titel: De afgestudeerden ontvangen de titel van "gegradueerde basisverpleegkundige".
- Duur: De opleiding duurt 3 jaar.
- Niveau: De opleiding bevindt zich op niveau 5 van de Vlaamse kwalificatiestructuur (tussen secundair onderwijs en professionele bachelor).
- Organisatie: De opleiding wordt aangeboden in scholen voor secundair onderwijs die samenwerken met hogescholen.
- Focus: De opleiding is praktijkgerichter dan de bacheloropleiding, met een aanzienlijk deel van de studietijd besteed aan stages.
Toelatingsvoorwaarden:
- Een diploma secundair onderwijs.
- Een studiegetuigschrift van het 6e jaar BSO.
- Indien geen diploma, slagen voor een toelatingsproef (minimum 18 jaar).
Verschil met de bacheloropleiding:
- De bacheloropleiding Verpleegkunde duurt 4 jaar en wordt aan hogescholen georganiseerd.
- De bacheloropleiding leidt tot de titel "verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg".
- In de bacheloropleiding wordt meer zelfstandigheid, initiatief en verantwoordelijkheid verwacht, en de contexten zijn complexer.
- Doorgroeimogelijkheden: Gegradueerden kunnen via een brugopleiding aan een hogeschool alsnog het bachelordiploma Verpleegkunde behalen.
Timing van de hervorming:
- De omschakeling van HBO5 naar de graduaatsopleiding is gradueel verlopen.
- Het schooljaar 2023-2024 was een belangrijk startpunt voor de implementatie van de nieuwe graduaatsopleiding.
- De hervorming zal naar verwachting volledig voltooid zijn tegen het schooljaar 2025-2026.
- Studenten die voor of in het schooljaar 2022-2023 de HBO5-opleiding Verpleegkunde zijn gestart, kunnen hun opleiding afwerken onder de oude regeling en zullen afstuderen als verpleegkundigen verantwoordelijk voor algemene zorg.
Gevolgen voor het werkveld:
- Er zullen in de toekomst twee verschillende profielen van verpleegkundigen zijn: de basisverpleegkundige (graduaat) en de verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (bachelor).
- Dit kan leiden tot een herziening van taakverdelingen en verantwoordelijkheden binnen de zorgteams.
- De verwachting is dat de basisverpleegkundigen een cruciale rol zullen spelen in de meer directe patiëntenzorg.
Lees ook: : Schriftelijke vraag - Graduaatsopleiding Basisverpleegkunde - Hervorming en financiering - Van Brecht Warnez aan minister Zuhal Demir – publicatie 15 april 2025