Door: Mensenwerken 18-10-2025
De Vlaamse minister Gennez benadrukt dat de veiligheid van zorgpersoneel een absolute prioriteit is en een essentieel onderdeel vormt van een veilige en inclusieve werkvloer. Hoewel het federale onderzoek naar geweld en agressie tegen hulpverleners vooral betrekking heeft op sectoren buiten de Vlaamse bevoegdheid, beklemtoont de minister dat ook op Vlaams niveau inspanningen nodig zijn om veilige werkomgevingen te garanderen.
Volgens de federale wet Welzijn op het Werk van 1996 zijn werkgevers verplicht om werknemers te beschermen tegen geweld, pesterijen en ongewenst gedrag. Ze moeten incidenten registreren en een beleid voeren dat zowel preventie als nazorg omvat. Vlaamse voorzieningen dragen daarin een eigen verantwoordelijkheid: zij organiseren opleidingen, sluiten samenwerkingen af met externe diensten zoals ICOBA en Slachtofferhulp, en bepalen zelf welke vormingen het best aansluiten bij hun noden.
Binnen de ziekenhuizen maakt het omgaan met agressie deel uit van het eisenkader voor spoeddiensten, en de Zorginspectie controleert de naleving daarvan. Opleidingen rond psychosociaal welzijn worden eveneens voorzien binnen de bredere welzijnsregelgeving.
De minister verduidelijkt dat preventie, opvang en nazorg structureel deel uitmaken van het hr-beleid van organisaties. Directies moeten hun medewerkers ondersteunen na incidenten, met psychologische en indien nodig juridische hulp. Voorzieningen kunnen hiervoor beroep doen op interne vertrouwenspersonen, externe psychologische diensten of gespecialiseerde preventieadviseurs.
Er bestaan al verschillende voorbeelden van goede praktijken in de Vlaamse sectoren. Zo biedt Opgroeien interne psychologische opvang en nazorg aan personeelsleden na agressie-incidenten. In de centra algemeen welzijnswerk (CAW’s) worden incidenten geregistreerd en besproken binnen de preventiecomités, die ook bijkomende maatregelen of nazorg organiseren. Werknemers krijgen bovendien begeleiding bij klachten of aangiftes en kunnen terecht bij Slachtofferhulp.
Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) beschikt over een integriteitsbeleid waarin meldingen van grensoverschrijdend gedrag mogelijk zijn. Binnen de jeugdhulp geldt een meldingsplicht voor ernstige incidenten, en volgens het decreet betreffende de rechtspositie van minderjarigen uit 2024 moeten voorzieningen een preventie- en reactiebeleid rond leefregels en normoverschrijdend gedrag uitwerken.
In het zesde Vlaams Intersectoraal Akkoord (VIA 6) wordt de structurele versterking van ICOBA voorzien als kennis- en expertisecentrum rond agressiepreventie. Thema’s zoals een positief werkklimaat en omgaan met agressie komen ook aan bod in het sectoroverleg met koepelorganisaties. Daarnaast zijn er evidencebased richtlijnen ontwikkeld door het Steunpunt WVG voor de preventie van vrijheidsbeperkende maatregelen in diverse welzijnssectoren.
De minister besluit dat veiligheid, respect en welzijn op de werkvloer cruciaal zijn om zorgpersoneel aan te trekken en gemotiveerd te houden. Nieuwe maatregelen zullen vooral praktisch toepasbaar zijn op de werkvloer, zodat ze een directe meerwaarde vormen voor medewerkers. De problematiek van agressie staat bovendien hoog op de agenda van Comité C1, waar samen met de sociale partners wordt gewerkt aan een inventaris van initiatieven en aanbevelingen om agressie tegen hulpverleners doeltreffend aan te pakken.