Het RIZIV voert vanaf 2026 een ingrijpend nieuw Actieplan handhaving in de gezondheidszorg (2026–2030) in, met permanente en datagedreven controle als nieuw uitgangspunt. Toezicht is niet langer reactief op klachten, maar structureel en preventief, gebaseerd op systematische risicoanalyse van prestaties, voorschriften en volumes.
Elke afwijking van statistische normen geldt automatisch als signaal voor opvolging. Dit gebeurt via verregaande digitalisering en het platform Data Flow 2.0, dat prestaties, voorschriften, terugbetalingen en RIZIV-nummers koppelt en vergelijkt. Controle start voortaan bij statistische detectie, niet bij meldingen.
Zorgverleners krijgen via ProGezondheid inzicht in hun aanreken- en voorschrijfgedrag in vergelijking met collega’s met een gelijkaardig patiëntenprofiel. Sectorale commissies bepalen drempelwaarden. Wie deze overschrijdt, moet zich formeel verantwoorden. Medische autonomie blijft bestaan, maar wordt structureel achteraf getoetst aan statistiek.
Het plan koppelt vaststellingen sneller aan concrete gevolgen. Recidive wordt expliciet verzwarend, waardoor sancties sneller volgen en waarschuwingen minder ruimte krijgen. Mogelijke maatregelen zijn onder meer schorsing van het RIZIV-nummer, met verplichte publicatie op de RIZIV-website, wat ook reputatieschade inhoudt. Kritiek van de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit op deze publicatie wordt niet behandeld.
Nieuw is ook de automatische koppeling van sancties: een visumschorsing of deontologische sanctie door de Orde leidt automatisch tot schorsing van het RIZIV-nummer. Formeel kan een arts blijven werken, maar zonder terugbetaling, wat een groot economisch effect heeft.
De controles gebeuren door multidisciplinaire teams (inspecteurs, data-analisten, juristen), niet noodzakelijk door artsen. Medisch handelen wordt eerst cijfermatig beoordeeld, context volgt later.
Ook burgers worden actiever betrokken: zij moeten hun aangerekende prestaties controleren. Sancties voor niet-meewerken worden aangekondigd, maar nog niet uitgewerkt. Het plan versterkt bovendien de samenwerking met arbeidsauditoraten, omdat zorgfraude vaak gelinkt wordt aan georganiseerde misdaad.
Wat vroeger proefproject was, wordt nu structureel beleid. Het actieplan is een initiatief van de Anti-fraudecommissie, samen met o.a. RIZIV, FOD Volksgezondheid, FAGG en ziekenfondsen.
Bron: RIZIV, 22 december 2025, Riziv drijft strijd op tegen fraude door zorgverleners